زندگی نامه‌ی نلسون ماندلا

ترجمه وتألیف: حمید وثیق زاده انصاری

داستان نلسون ماندلا به عنوان یک رهبر انقلابی و چریکی که برای آزادی کشور خویش جنبشی صلح آمیز را رهبری کرد نشان دهنده‌ی مبارزه‌ی مستمر یک ملت در برابر تبعیض نژادی است. در مقاله‌ی زیر با این دولت مرد محترم که همواره در مواجهه‌ با بشردوستی در جهان ما بوده است بیشتر آشنا خواهیم شد.

نلسون رولیهلاهلا ماندلا
تاریخ تولد: 18 ژوئیه‌ی 1918
تاریخ وفات: 5 دسامبر 2013
ملیت: آفریقای جنوبی
والدین: نوسکنی فنی و گادلا هنری مپهاکانییسوا
همسران: اولین نتوکو میس (1944 – 1957; طلاق)
وینی مادکیزلا (1958 – 1996; طلاق)
گراکا ماچل (1998 – 2013; مرگ او)
فرزندان: مادیبا تمبی ماندلا
ماکازیوه ماندلا
ماکگاتو ماندلا
پوملا ماکازیوه ماندلا
زنانی ماندلا
زیندزیسوا ماندلا
جوایز و افتخارات: نشان لیاقت
نشان استرالیا
نشان جامائیکا
نشان افتخاری سنت جان
مشاور ملکه
نشان پرنس هنری
بهارات راتنا
نشان سلطنتی سرافیم
نشان پاکستان
عضو: کنگره‌ی ملی آفریقا (ANC)
صاحب مقام: رئیس جمهور آفریقای جنوبی 10 مه 1994 – 14 ژوئن 1999
نوزدهمین دبیر کل جنبش عدم تعهد 2 سپتامبر 1998 – 14 ژوئن 1999
آقای نلسون رولیهلاهلا ماندلا، انقلابی پیشین ضد آپارتاید اهل آفریقای جنوبی از سال 1994 – 1999 رئیس جمهور آفریقای جنوبی بود. او اولین رئیس جمهور سیاه پوستی بود که به صورت آزادانه توسط ملت انتخاب شد. آقای ماندلا یک ناسیونالیست و سوسیال دموکرات آفریقایی بود که به عنوان رئیس جمهور در کنگره ملی آفریقا (ANC) از سال 1991 – 1997 خدمت کرد. او هم چنین دبیر کل جنبش عدم تعهد از سال 1998 تا 1999 بود.
آقای ماندلا پس از 27 سال حبس به عنوان اولین رئیس جمهور آفریقا که به صورت آزادانه انتخاب شده بود وارد صحنه گردید. مسیر زندگی او بی‌ اغراق بسیار مهم بوده است و توجه جهانیان را به مبارزه‌ی طولانی و نفس گیر یک ملت بر علیه بی‌عدالتی و ظلم جلب می‌کند.
شخصیت جذاب، همراه با ظرافت طبع زیبا و نگرش او که کاملاً عاری از دشمنی بر علیه ستم کاران خویش بود همان چیزی است که تصویری از نلسون ماندلا ایجاد کرد که شاید برای همیشه در اذهان مردم باقی بماند. مردم نام سرباز، پیام آور صلح و دوستی، مذاکره کننده‌ی اصلی را برای او برگزیدند، اما با تواضعی که نلسون ماندلا داشت خواست تا تنها با عنوان سیاست مدار شناخته شود.
نلسون ماندلا در 5 دسامبر 2013 پس از یک بیماری طولانی در سن 95 سالگی در ژوهانسبورگ درگذشت. رهبران جهان در مرگ او به شکل پرشوری ادای احترام نمودند که باعث شد میلیون‌ها نفر از پیروان و تحسین کنندگان ماندلا در سوگ از دست دادن بزرگترین قهرمان ضد آپارتاید آفریقای جنوبی به آنها بپیوندند.

اوایل زندگی

رولیهلاهلا ماندلا در 18 ژوئیه‌ی 1918 در موزو، روستای کوچکی در نزدیکی ناحیه‌ی متاتا در منطقه‌ی ترانسکی آفریقای جنوبی در خانواده‌ی نوسکنی فنی و گادلا هنری ماندلا متولد شد. پدر ماندلا رئیس قبیله‌ی تمبو بود. نام تعیین شده برای ماندلا یعنی رولیهلاهلا از نظر لغوی به معنای "کندن شاخه‌های یک درخت" است، ولی از نظر محاوره‌ای "دلال شرور" تعبیر می‌شود، که با شخصیت نلسون ماندلای جوان در تناقض است. پس از این که نلسون ماندلا در جوانی پدر خود را از دست داد جانگینتابا دالیندایبو، فرمانده ارشد او را زیر پر و بال خود گرفت. ماندلا در حالی که به داستانهای الهام بخش درباره‌ی مبارزات طولانی اجداد خویش در جنگ‌های عشیره‌ای گوش می‌داد بزرگ شد و آرزو می‌کرد روزی در مبارزات کشورش برعلیه ظلم و جور نقش داشته باشد.
ماندلا یکی از اولین افراد در قبیله خود بود که به صورت رسمی به تحصیل پرداخت. او در مدرسه‌ی مذهبی ثبت نام کرد و در آن جا نام انگلیسی نلسون بر وی نهاده شد. ماندلا در سال 1942 مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه آفریقای جنوبی دریافت کرد و شروع به تحصیل در رشته‌ی حقوق در دانشگاه ویتواترسرند کرد. او مدت‌ها بود که نمی‌توانست مانع از ورود خویش در سیاست گردد و سرانجام در سال 1943 عضوی از کنگره‌ی ملی آفریقا (ANC) شد.
در سال 1944، آنتون لمبد گروهی از جوانان مشتاق را برای راه اندازی یک جناح تند رو در درون شکل دیگری از ANC غیر فعال گرد هم آورد. ماندلا جزئی از این دسته‌ی شورشی بود و وظیفه داشت که دور از سیاست‌های قدیمی که با رهبران سنتی ANC هم ‌خوانی داشت حرکت کند. این گروه در نهایت تبدیل به لیگ جوانان کنگره‌ی ملی آفریقا (ANCYL) شد.

سیاست

سال 1948 شاهد پیروزی حزب ملی به رهبری آفریکانسی زبانها بود که از تبعیض نژادی حمایت می‌کردند. این دولت با سیستم آپارتاید و با ایده‌ی جدا نگه داشتن افراد دارای نژادهای مختلف از هم به روی کار آمد. ANC در سال 1952 در اقدامی تلافی جویانه مبارزاتی را برای مخالفت با قوانین نا عادلانه راه اندازی کرد و آقای ماندلا به عنوان داوطلب ملی کل انتخاب شد. مسئولیت وی سفر در سراسر آفریقای جنوبی برای افزایش آگاهی از نظامی بود که تبعیض نژادی را ترویج می‌دادند. در همان سال (1952)، او پس از قبول شدن در آزمون ورودی وکالت، همراه با اُلیور تامبو یک شرکت حقوقی را در ژوهانسبورگ به صورت انحصاری به نفع سیاه پوستان افتتاح کرد. رژیم مستبد به آنها رحم نکرد و از آنها خواست تا فعالیتهای خود را در حومه‌ی شهر انجام دهند که در واقع روش دیگری بود که دولت برای مجبور کردن آنها به بستن دفترشان به کار برد.
آقای ماندلا در طول دهه‌ی پنجاه متحمل گرفتاری‌های بسیاری از جمله یک ممنوعیت پنج ساله در سال 1956 شد. او از این دوره به عنوان دوران تحول یاد کرد – و در همین دوران بود که نگرش او نسبت به جنایات شروع به تغییر کرد. او به سلطه‌ پذیری پایان داده و مصمم بود که اکنون زمان ایجاد تغییرات اساسی است.

محاکمه‌ به اتهام خیانت و پس از آن

آقای ماندلا یکی از 156 متهمی بود که از سال 1956 تا 1961 به اتهام خیانت محاکمه شدند. کنگره‌ی ملی آفریقا در سال 1961 غیر قانونی اعلام شد، و هم زمان دولت در حال آماده شدن برای تبدیل کشور به حکومت جمهوری بود.
ANC غیر قانونی به صورت مخفیانه به فعالیت خود ادامه داد و یک کنفرانس کاملاً آفریقایی را در پیترماریتزبورگ ترتیب داد که در آن آقای ماندلا سخن رانی کوبنده‌ای را درباره‌ی اهمیت قانون اساسی دموکراتیک ایراد کرده و از مردم آفریقای جنوبی خواست تا با یک اعتصاب عمومی مخالفت خود را با دولت اعلام کنند. با وجود این، دولت از ارتش خواست تا هر نشانه‌ای از شورش را سرکوب کند و جمهوری آفریقای جنوبی به وجود آمد.

پیمپرنل سیاه

آقای ماندلا در حالی که تلاش می‌کرد از دست صاحبان قدرت خلاص شود، روشی شجاعانه برای ارتباط با خانواده‌ی خود یافت. او گاهی در کسوت راننده‌ی خصوصی و گاهی به عنوان کارگر ظاهر می‌شد، و با موفقیت از چنگ پلیس و جاسوسان متعدد آنها می‌گریخت. او به یک استاد در زمینه‌ی تغییر چهره بدل شد و زندگی در میان حامیان خود را که پیوسته در حال افزایش بودند انتخاب کرد. و این زمانی بود که جنبش اومخونتو وی سیزوه (MK) شاخه‌ی نظامی کنگره ملی آفریقا، شورش مسلحانه‌ی خود را آغاز کرد.
بعدها، در داد گاه ریووانی، آقای ماندلا تغییرات ناگهانی اوضاع را به خیره سری دولت نسبت داد. با توجه به استفاده‌ی بی ‌امان دولت از زور برای خفه کردن صدای شهروندان، تشکیل اومخونتو وی سیزوه اجتناب نا پذیر بود. سال‌ها اعتراض مسالمت آمیز چیزی برای ANC به بار نیاورده بود و زمان آن رسیده بود تا مردم آفریقای جنوبی خود از بی‌نظمی‌ها اطلاع یابند.

زندانی 466/64 در جزیره‌ی روبن

آقای ماندلا که نامش در لیست زندانیان دولت بود با یک هویت جعلی به خارج از کشور برده شد، که در آنجا دست گیر و زندانی شد. چون داد گاه کاملاً از سفید پوست‌ها تشکیل شده بود و آقای ماندلا معتقد بود تبعیضی صورت گرفته است تصمیم گرفت شخصاً از خود دفاع کند. هم چنین هدف او بی ‌اعتنایی به قوانینی بود که توسط یک دولت کلاً سفید پوست ایجاد شده و هیچ نماینده‌ای از اکثریت جمعیت آفریقا نداشت.
تمام متهمان داد گاه ریوونیا از آن به عنوان فرصتی مناسب برای جلب توجه جامعه‌ی بین المللی به جنگ چریکی دولت آفریقای جنوبی استفاده کردند. در حقیقت آقای ماندلا همراه با والتر سیسولو و گوان مبکی مخالف التماس بودند، حتی اگر حکم اعدام آنها صادر می‌شد.
آقای ماندلا در محاکمه اظهارات زیر را به عنوان روشنگرترین نقطه نظر بر علیه آپارتاید بیان کرد –
"من با استیلای سفید پوستان مبارزه کرده‌ام، و با استیلای سیاهان نیز مبارزه کرده‌ام. من به دنبال آرمان جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک بوده‌ام که همه‌ی مردم بتوانند در آن در توازن و با فرصتهای برابر زندگی کنند. این آرمانی است که امیدوارم با آن زندگی کرده و بدان دست یابم. اما اگر لازم باشد حاضرم برای این آرمان جانم را فدا کنم."
جای تعجب نیست، که آقای ماندلا متهم شناخته شد و در ژوئن سال 1964 به زندان فرستاده شد. این حبس اندکی بیش از 27 سال به طول انجامید.

ریاست جمهوری

آقای ماندلا پس از رد آزادی مشروط از زندان شروع به مذاکره با دولت کرد در حالی که اصرار داشت هر گونه مذاکره‌ زمانی امکان پذیر است که ممنوعیت ANC کاملاً لغو گردد. در 2 فوریه‌ی 1990، رئیس جمهور اف.دابلیو د کلرک ممنوعیت ANC را لغو و آزادی آقای ماندلا را از زندان اعلام کرد.
در یک برنامه‌ی تلویزیونی که در سراسر جهان پخش شد، آقای ماندلا در 11 فوریه‌ی 1990 از زندان ویکتور ورستر در پارل آزاد شد.
مذاکرات چند حزبی برای اولین بار در آفریقای جنوبی رخ داد، اما قبل از پایان رسمی آپارتاید در کشور چهار سال دیگر نیز انجام شد. انتخابات در 27 آوریل 1994 و در 10 مه 1994 انجام شد و آقای نلسون رولیهلاهلا ماندلا به عنوان اولین رئیس جمهور جمهوری متحد، دموکرات، ضد نژاد پرستی و ضد تبعیض جنسیتی آفریقای جنوبی انتخاب شد.
اولین اقدام او به عنوان رئیس جمهور حل بحران مسکن بود که جمعیت فقیر کشورش از آن رنج می‌بردند. علاوه بر این دولت او بر اقدامات بهداشتی و درمانی، تحصیل اجباری، کمک هزینه‌ی بازنشستگی و غیره نیز تأکید داشت.
آقای ماندلا پیش از تحویل حکومت به جا نشین توانمند خود آقای تابو مبکی در سال 1999 به دوره‌ی ریاست جمهوری خود پایان داد و از زندگی دولتی باز نشسته شد.

زندگی شخصی

آقای ماندلا در حدود سال 1944 با زنی آشنا شد که بعدها به همسری وی درآمد. اولین میس و نلسون ماندلا در سال 1944 ازدواج کرده و صاحب چهار فرزند شدند: دو پسر به نام‌های تمبکیل (1946 – 1969) و ناکگاتو (1951 – 2005) و دو دختر با اسامی ماکازیوه (1947 – که در نه ماهگی از دنیا رفت) و پوملا ماکازیوه (1954 - )، که ماکی نیز نامیده می‌شود و به نام خواهر درگذشته‌ی خود نامگذاری شد. ازدواج طولانی مدت آنها برای همیشه دوام نیاورد که این امر عمدتاً به علت تعهد راسخ آقای ماندلا به مبارزه‌ برای استقلال بود. آنها در نهایت در سال 1958 از یک دیگر جدا شدند. اولین میس در سال 2005 درگذشت.
او پس از طلاق با وینیفرد نومزامو زانیوه مادیکیزلا (وینه ماندلا) ازدواج کرد و این زوج صاحب دو دختر به نام‌های زنانی و زیندزیسوا شدند. ازدواج آنها تحت فشارهای سیاسی متزلزل شده و در نهایت منجر به جدایی در سال 1996 شد.
آقای ماندلا در هشتادمین سالگرد تولد خود در سال 1998 با گراکا ماچل ازدواج کرد و در خانه‌‌ای در شهر خود کونو به زندگی ادامه داد. پس از باز نشستگی سلامتی او به یک نگرانی بزرگ در میان علاقمندان او در سراسر جهان تبدیل شد تا جایی که حضور علنی او کاهش یافت. حضور او در مراسم اختتامیه‌ی جام جهانی فیفا در آفریقای جنوبی که آخرین حضور رسمی او بود با تشویق بسیار بلند هم وطنان وی همراه شد.

جوایز و افتخارات

★ نلسون ماندلا و فردریک ویلم د کلرک به طور مشترک برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل در سال 1993 شدند.
★ او نشان لیاقت و صلیب بزرگ نشان سنت جورج را از ملکه الیزابت دوم دریافت کرد.
★ او مدال آزادی ریاست جمهوری را از جورج دبلیو بوش دریافت کرد.
★ او اولین فردی بود که لقب شهروند افتخاری کانادا را از آن خود کرد، و هم چنین پیرو افتخاری نشان کانادا شد.
★ در سال 1990، دولت هند با بهارات راتنا، بالاترین مدال غیرنظامی کشور از وی تکریم کرد.
★ او هم چنین آخرین جایزه‌ی صلح لنین را از دولت شوروی دریافت کرد.
★ او نشان پاکستان را در سال 1992 دریافت کرد.
★ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2009 اعلام کرد که از این پس تولد آقای ماندلا در 18 ژوئیه به عنوان روز ماندلا جشن گرفته می‌شود.

امروزه، آفریقای جنوبی با سه معضل دست به گریبان است که عبارتند از: میزان زیاد جرم و جنایت ، بی کاری، و ایدز. با این حال، وحدت مردم متعلق به زمینه‌های مختلف نژادی در سایه‌ی یک دولت واقعاً غیر نژادی واقعیتی است که بر هیچ کس پوشیده نیست. درست است که یک کشور نمی‌تواند تمام مشکلات خود را با فشار یک دکمه اصلاح کند بلکه واقعیت این است که مردم آفریقای جنوبی امروزه مسئول سرنوشت خویش هستند که تنها می‌توان آن را به آغازگر این نهضت یعنی آقای نلسون رولیهلاهلا ماندلا نسبت داد.

"راسخون"